Uyaranlara Göre Hareket Etkinlikleri

Okulöncesi hareket eğitiminde işitsel, görsel ve dokunsal uyaranların kullanılmasının önemli ve öncelikli olduğu unutulmamalıdır. Uyaranların algılanması, değerlendirilmesi ve kodlanmış motor davranış şeklinde çıktıya dönüştürülmesi çocukların algısal motor gelişimini destekleyen dolayısı ile de hızlı düşünme ve doğru karar verme ile ilgili bilişsel gelişimlerine olumlu katkı sağlayan etkinliklerdir.

İşitsel Uyaranlar ile Hareket Etkinlikleri

Yer değiştirme, dengeleme ve nesne kontrolü gerektiren hareketlerin işitsel uyaranlar ile gerçekleştirilmesinin sağlanmasıdır. İşitsel uyaran denilen algı bir sesin duyu organı olan kulak yolu ile alınıp işlenmesine yani algılanmasına dayalı olarak başlatılan eylemliliği ifade eder. İşitsel (akustik) uyaranlar herhangi bir sesi algılamanın geliştirilmesi yanında, bir hareketi söz konusu ses algılaması sonucunda en kısa sürede gerçekleştirmeyi (reaksiyonu)amaçlar.

Düdük sesi, davul sesi, el çırpma sesi, zil sesi gibi herhangi bir ses ve bu sesin algılanmasının sağlanması ve bu sese bağlı olarak istenilen hareketi en kısa sürede gerçekleştirmeyi amaçlayan oyun ve hareket etkinlikleri bu kapsamda düşünülmelidir.

Örneğin “el çırpma sesi” koşmak, “düdük sesi” ile durmak gibi.

ü          Görsel Uyaranlar ile Hareket Etkinlikleri

Harekete geçmenin, hareketi geçmeyi gerektirecek bir uyarıyı göz ile (optik olarak) algılamaya dayalı uyaranları ifade eder.  Birçok oyun ve hareketi içeren etkinliklerin ne zaman ve nasıl yapılacağın tamamen görme organına bağlı olarak gerçekleşmesidir. Burada duyu göz ile sağlanır. Algılama ve değerlendirme işleminin başlangıcı görme yetisidir.

Renk, ışık, nesnenin hareketi, kendi dışındaki bir kişinin hareketi yani harekete geçmenin herhangi bir görme uyaranına bağlı olduğu tüm oyun ve hareket etkinlikleri görsel uyaranların kullanılmasını ve geliştirilmesini içerir.

 Örneğin “kol havada” işareti ile koşmak, “kol aşağıda işareti” durmak gibi.

ü          Dokunsal Uyaranlar ile Hareket Etkinlikleri

Uyaranın  (duyunun) ten yolu ile alınarak algılanması ve bu algılama sonucu gereken davranışı gerçekleştirmesidir. Kullanım alanı çocukların birbirine dokunarak harekete başlamayı veya durmayı ve/veya hareketi değiştirmeyi içeren etkinlikleri kapsar. Buradaki esas nokta gereken hareketin gerçekleşmesi için dokunma hissinin alınıp, algılanması ve gereken hareketin gerçekleştirilmesinin sağlanmasıdır.

Bir nesnenin (hareket eden bir nesneye temas, uzun bir ipe temas ederek doğrultusunu belirleme, arkadaşına temas ederek yönünü tayin etme kendisine dokunularak dokunmanın yönergesine göre ilerleme, dönme veya durma gibi vücuda temasına dayalı hareketleri içeren oyun ve etkinlikler dokunsal uyaranların kullanıldığı faaliyetlerdir.

Sıcaklık, soğukluk, su ile temas, eşli hareketler genel olarak dokunsal uyaranların etkin olarak kullanıldığı oyun ve hareket etkinliklerdir.

Özellikle görsel uyaranlar başta olmak üzere, işitsel uyaranları kısıtlayarak gerçekleştirilen etkinliklerde dokunsal uyaranlar daha etkin şekilde kullanılmaktadır. Örneğin “körebe” oyunu ya da “göz kapalı dokunarak hedef bulma” oyunları bu bağlamda düşünülebilir.

Bir kişinin, başka bir kişiye veya bir nesneye dokunarak ve/veya kişi ve nesnelerin söz konusu kişiye dokunulmasının sağlanarak planlanacak oyun ve hareket etkinliklerinin hepsinde dokunsal uyaranlar kullanılıyor demektir. Örneğin beline veya koltuk altından geçirilerek göğsüne lastik ip bağlanmış bir çocuğun arkadaki arkadaşının lastik ipi sağa veya sola çektiğinde çekilen tarafa dönmesi gibi.